Dag 39: Van Sutera naar Calascibetta

Verschil in sferen

Vandaag ben ik vroeg wakker (en uitgeslapen) en rijd in de ochtend gelijk de paar honderd meter naar het dorp Sutera dat een heel leuk dorp blijkt te zijn. In de middag naar Enna gereden voor een bezoek aan de stad en het bekende kasteel. (97 km).

Sutera

Ik ben vanmorgen al vroeg wakker en het is rond 7.00 uur al aangenaam warm. Dus opstaan dan maar om van deze lekkere temperatuur te genieten en niet te wachten tot het te warm wordt.

Vanuit mijn overnachtingsplaats midden in een heuvelachtige gras- en graangebied, kijk ik hoog op tegen de rots waar het stadje Sutera tegenaan gebouwd is en waar (rond 1350) bovenop die rots (180 meter hoger dan het dorp) een kasteel en een kerk gebouwd zijn: de San Paolino.

In een paar minuten ben ik al bij de plek waar ik mijn camper kan parkeren en loop dan het centrale pleintje op. Het is nog zo vroeg dat gemeentewerkers nog bezig zijn met het leeghalen van de vuilnisbakken (ja, ja, in sommige gemeenten blijkt het vuil dus toch opgehaald te worden) en het vegen van het pleintje. Het is een gezellig halfrond pleintje met in het midden schaduwgevende lage bomen. Vanaf de banken heb je een prachtig uitzicht over de laagvlakte. Er zijn een paar barretjes en een enkele winkel.

Naast de gemeentewerkers ben ik niet de enige die voor de zaterdag al vroeg uit de veren is. Ik word door iemand herkend als een buitenlander en hij vraagt mij of ik Engels spreek. Hij blijkt Rick te heten en komt uit Australië en, zo vertelt hij mij gelijk, hij is sedert kort eigenaar van een van de huizen aan het pleintje.

Hij kwam hier tijdens een lange reis door dit dorp heen en was gelijk verkocht. Hij heeft niet te lang geaarzeld en heeft de 3 etages hoge woning (plus garage), 4 kamers en 3 toiletten, al het meubilair en linnengoed gekocht voor 24.000,– Euro. Althans dat dacht hij. Hij is er een maand geleden achter gekomen dat het geld dat zijn bank zou overmaken naar zijn Italiaanse rekening nog steeds niet is aangekomen en het is een raadsel voor de Australische bank waar het geld is blijven steken.

Heel druk maakt zijn bank zich er niet over. Het kan soms wel langer dan een half jaar duren maar het zal wel een keer terecht komen. Maar inmiddels dreigt hij uit het huis gezet te worden omdat hij niet aan zijn betalingsverplichtingen heeft voldaan. Hij begint er nu toch wel een beetje nerveus van te worden en windt zich zeer op over de bureaucratische wijze waarop de bank het probleem aanpakt.

Het ziet er naar uit dat hij op advies van zijn advocaat ‘even’ naar Australië heen en weer moet vliegen om een en ander te regelen. En uiteraard heeft hij daar geen zin in.

Hij is heel gastvrij ontvangen door de plaatselijke bevolking die hem heeft aangeboden om hem met alles te ondersteunen. Maar inmiddels weet hij ook dat toezeggingen niet altijd waar gemaakt worden op Sicilië. Na een koffie en een uur lang uitrazen op het financiële systeem in de wereld is hij gekalmeerd en kijkt hij weer nuchter tegen de zaak aan.

Ik loop van het westen van het smalle stadje naar het oosten door de smalle straatjes en passeer veel pleintjes met kerken en vaak een belvedère. Het oostelijk deel van het stadje was aanvankelijk Arabisch en dat is weer te zien aan het stratenpatroon. Veel straatjes, kleine huizen, chaos.

Nog een ongelukkige mens

Op een van die pleintjes zit een oudere man op een bankje wat wezenloos voor zich uit te staren. Hij zegt mij gedag en hoort en/of ziet dan dat ik buitenlander ben. Of ik ook Engels spreek. Ik zeg ja en hij antwoordt dat hij geen Engels spreekt. Stilte. Maar hij spreekt wel Duits. Duidelijk dat hier iemand om een praatje verlegen zit. Ik ga naast hem op het bankje zitten en we stellen ons aan elkaar voor.

Ik krijg gelijk de kern van het probleem te horen. Zijn vrouw is een half jaar geleden overleden en hij is helemaal alleen. Wel heeft hij twee kinderen maar die wonen helaas een paar kilometer buiten het dorp. Hij heeft ze wel goed opgevoed vindt hij. Één van hen is orthopeed geworden en wat de ander deed is mij niet duidelijk geworden.

Hij heeft ook last met lopen, pijn in zijn knieën en daarom heeft hij, zoals hij het zegt, een derde been aangeschaft. Maar toch, het gaat niet meer zo soepel als vroeger. Daarom woont hij eigenlijk noodgedwongen alleen maar op de benedenverdieping van zijn 3 etages tellende woning aan dit pleintje die hij lang geleden zelf gebouwd heeft met vrienden en familie. Hij heeft er altijd gewoond met uitzondering van de zes jaar dat hij in Duitsland woonde.

Wat heeft hij dan in Duitsland gedaan? Hij was slagwerker in een kapel in de buurt van Frankfurt. Daar heeft hij goed verdiend. Maar hij wilde toch weer liever terug naar zijn geboortedorp. En dat heeft hij dan ook maar gedaan.

Hoe oud denk ik dat hij is? Ik probeer het reëel in te schatten en ik schat 75 jaar omdat ik er niet van hou om iemand veel jonger in te schatten om vervolgens met een hand voor de mond en geveinsde verbazing mijn verrassing te tonen.

Maar ik kan oprecht mijn hand voor de mond slaan want de man blijkt met kerst 90 jaar te worden. Maar ja wat heb je aan 90 jaar als je er alleen voor staat stelt hij. Ik wil het probleem niet wegpraten: je komt er wel overheen of ander geneuzel en ik zeg hem dat het me vreselijk lijkt dat er na bijna 70 jaar huwelijk plotseling een eind aan komt. Tja, oud worden is niet leuk zegt hij ten overvloede.

Maar goed zolang ik dagelijks nog mijn biertje in de bar hier tegenover kan halen is er altijd wel weer een moment om naar uit te kijken. En de kinderen natuurlijk. En mijn herinneringen.

Dan vraagt hij wat ik op Sicilië doe. Reizen zeker vraagt hij sceptisch. Hij ziet er de lol niet van in. Hij heeft nooit die behoefte gehad. Maar ja ieder zijn meug.

Na een uurtje zeg ik dat ik weer verder loop en wens hem nog zo veel als mogelijk geluk in zijn verdere leven en zeg hem dat ik me dit gesprek lang zal herinneren. Dan grijpt hij mijn arm met beide handen stevig vast en wenst mij nog een goede reis verder en veel geluk. Met een knipoog zegt hij: ik wou dat ik nog 73 jaar was. Ach ja, ook leeftijd is betrekkelijk.

Achteraf heb ik een licht schuldgevoel dat ik niet langer met hem gesproken heb.

Het etno-antropologisch museum

Ik vind dit soort musea altijd leuk omdat je er de meest vreemde voorwerpen kan tegenkomen. Vaak zijn het heel willekeurige verzamelingen. Maar hier is toch wel structuur te vinden. Er is veel aandacht voor de tweede wereldoorlog en met name het einde er van. Sicilië is de eerste grond die in 1943 bevrijd is door de Amerikanen. Zij kwamen vanuit Tunesië.

Er zijn veel voorwerpen te zien maar de meeste indruk maken op mij de persoonlijke correspondentie waarvan veel brieven en kaarten te zien zijn. Het zijn meestal brieven van mensen die niet gewend zijn om te schrijven en ze hebben daardoor (en ook door de tijdgeest) een wat stijf karakter. Maar als je goed leest zie je ook tussen de regels door het oorlogsmoe zijn. Vooral niet schrijven over al te persoonlijke dingen. We gaan het wel winnen, we komen er wel doorheen. Binnen een paar maanden zien we elkaar weer. Soms een bewering tegen beter weten in.

De rest van het museum is opgebouwd rond de gebruiken rond geboorte, verjaardag, huwelijk en dood. Er zijn veel oude gebruiksvoorwerpen en het huiselijk leven komt aan bod. Uiteraard komen de riten m.b.t. geloof uitgebreid aan bod.

Een supermoderne lift en roltrap

Het stadje investeert behoorlijk in het toerisme. Zo heeft men om de 180 meter hoogteverschil te overbruggen naar het kasteel, een heel moderne lift laten ontwerpen en aanleggen die je tot bijna 100 meter omhoog brengt en vervolgens kun je de resterende meters met een roltrap overbruggen.

Maar helaas dat werkt voor mij niet. Deze wonderbaarlijke sprong in de toekomst werkt alleen in het toeristenseizoen en dat is het nu niet. Helaas. Ik heb niet de energie om het traject te voet af te leggen. Dan maar zonder wijds uitzicht. Het uitzicht op dit niveau is al mooi genoeg voor mij en ik loop dus terug naar de parkeerplek.

Naar Enna

Ik rijd vervolgens een lang traject naar Enna, hoofdstad van de gelijknamige provincie. De route loopt eerst door een gebied met veel hooibouw en graan maar later gaat het over in overvloedige fruitteelt waarna het weer terug verandert in graanlandschap. Niet voor niets was de graangodin Demeter zo enthousiast over deze streek. Maar helaas wordt haar dochter van daaruit ontvoerd naar Hades’ schimmenrijk. Demeter zocht haar dochter voortdurend en verwaarloosde daardoor haar taken als graangodin. Gevolg: misoogst en hongersnood. Zeus heeft nog proberen te overleggen met Hades maar dat had een wat waterig compromis tot gevolg: een half jaar in het schimmenrijk van Hades en een half jaar thuis bij Demeter.

Het oude Enna ligt natuurlijk ook weer op een berg. Daarboven torent een immens kasteel uit: het Castello di Lombardia. Afgezien van de binnenplaatsen en de muren en een toren is er niet veel meer van overgebleven. Maar de omvang is indrukwekkend.

Er is ook in de nabijheid een kleine presentatieruimte waarin je de omgeving in virtual reality kunt bekijken en een multi mediale show kunt volgen over de natuur van het gebied. Het ziet er in eerste instantie gelikt uit maar als je dat beseft word je je er ook weer snel van bewust dat je op Sicilië bent. Van de 10 projectoren blijken er 2 niet te werken. Maar verwachtingsvol suggereert de kaartjesverkoper: ‘maar 8 is toch ook al heel veel?’

Ik loop nog even het stadje door en dat maakt een beetje naargeestige indruk op mij. Veel lelijke gebouwen (naast enkel mooie) en de aanwezigheid van veel overheidsgebouwen die stammen uit de tijd van Mussolini: intimiderend en weinig elegantie. Er is een oudere kerk omgebouwd tot grafkelder van de omgekomen soldaten uit WOII en er is uiteraard een Duomo die ook hier weer door de tijd heen duidelijk uit meerdere stijlen is opgebouwd. Een renaissancistische gevel met koperen deurpanelen aan de binnenkant. Maar binnen is een barokke kerkontwerper los gegaan. Totaal in contrast met de buitenkant. Het mooie cassettenplafond uit de renaissance is echter niet slachtoffer geworden van de barok. Het vormt een mooi sluitstuk van deze kerk.

Ik vertrek met gemengde gevoelens uit deze stad en even buiten Calascibetta vind ik een niet zo heel geweldige overnachtingsplek. Ja het kan niet iedere dag bal zijn.