Camperreis Noorwegen dag 7: Van Moi I Rana naar Lødingen

Over de poolcircel

Vandaag, op de 7e dag van de camperreis Noorwegen, bezoek ik in de ochtend de Grønligrotta om daarna eerst boodschappen te doen in Mo I Rana. Daarna rijd ik verder door in noordelijke richting naar Rognan waar ik het Saltdal Museum en het indrukwekkende Blood Road Museum bezoek. Ten zuiden van Narvik neem ik het veer naar Lødingen dat mij naar de Lofoten brengt.

Grønligrotta

Ik zit nu in de buurt van Mo I Rana en vertrek met spijt van de prachtige overnachtingsplaats. 10 km verderop blijkt er een van de mooiste verlichte grotten van Noorwegen te zijn: de Grønligrotta. Rond 10.00 uur met vier Duitsers en een jonge gids naar binnen gegaan. De beloftes waren groots: Verlichting, onderaardse rivieren en stalactieten. Het grottenstelsel is meer dan 4 km lang. Wij doen slechts 400 meter. Verdere exploratie wordt niet meer gedaan omdat grote zandgedeeltes het uitgraven te risicovol maken. Zand in een grot? Ja inderdaad. De nabijgelegen gletsjers sleepten veel zand met zich mee en die is de grotten ingespoeld zodat er overal een zacht zandtapijt ligt.

De rivier was inderdaad indrukwekkend die door de grot liep. De verlichting was hooguit sober te noemen. Voldoende om je pad te kunnen volgen. Veel nauwe doorgangen en het werd me pijnlijk duidelijk waarom ontdekkers van grotten helmen dragen. Gelukkig had ik een petje op en dat hielp ook. In het midden van een grote ruimte werd uitleg gegeven over de stalactieten. Ik had daarbij de voorbeelden van België en Frankrijk voor ogen. Na de uitleg over de stalactieten vroeg ik waar ze dan wel waren. Trots scheen de gids met haar indrukwekkende zaklantaarn op het lage plafond waar een richeltje van amper 1 cm te zien was. Ja, zei ze het was niet veel, maar het groeit dan ook maar 1 cm per 1000 jaar.

Dat was de cue voor een van de Duitsers om even te voelen: weg 500 jaar geschiedenis. Na drie kwartier stonden we weer buiten. Al met al wel de moeite waard maar in de folders zijn de aanbevelingen wel wat overdreven, zeker voor degenen die al meer grotten gezien hebben.

Mo I Rana

Daarna naar Mo I Rana om boodschappen te doen en een Expert winkel te vinden die mij mogelijk een nieuwe oplaadbare batterij van mijn camera kon leveren. Om boodschappen te doen in Noorwegen moet je eerst een bank beroven. Voor een half mandje met dagelijkse gebruiksartikelen mocht ik ruim € 45,– neertellen. De Expert die ik op internet vond was niet meer op het beloofde adres aanwezig. De aanwijzing van de caissière hoe ik moest komen op het nieuwe adres was dermate ingewikkeld dat ik een bezoek maar uitgesteld heb. In vrijwel alle steden is een Expertwinkel. Daarna een flink stuk doorgereden naar het noorden. Schitterend! Weer van die afwisselende landschappen. Zo ben je in een groen berggebied, dan ben je weer op een kale hoogvlakte waar bijna geen mens leeft. Op een van die hoogvlakten ben ik de poolcirkel overgestoken.

De plek werd gemarkeerd door een soort monument, een afschuwelijke souvenirshop en twee oorlogsmonumenten waarvan één gewijd was aan de Russen die, hoor ik van meerdere kanten, veel en dapper werk hebben verricht bij de bevrijding van het noorden van Noorwegen. Natuurlijk waren er ook weer hele velden van gestapelde keien waarmee Noren plegen aan te geven dat ze er geweest zijn.

 

Saltdal Museum en Blotveimuseet

In Rognan het Saltdal Museum bezocht en het daarbij gelegen Blood Road Museum. Het Saltdal Museum bestaat uit een aantal originele huizen uit vroegere tijden. Veel uitleg was er niet beschikbaar. Dus veel verder dan een paar foto’s ben ik niet gekomen.

Daarna kwam er een gids langs die werkte voor het andere gedeelte van het museum: het Blodveimuseet (Bloedwegmuseum). In WO II hebben de Duitsers hier behoorlijk huisgehouden. Het was een belangrijk gebied om te beschermen tegen een mogelijke inval van de Engelsen en de Russen. Er moest dus veel verdedigingsmateriaal naar het noorden vervoerd worden maar een goede infrastructuur was niet aanwezig. Hitler heeft toen een plan laten ontwerpen voor een nieuwe infrastructuur voor Noorwegen. Veel te ambitieus omdat klimaat en bodemgesteldheid niet echt meewerken.

Er zijn meer dan 30.000 krijgsgevangenen ingezet om het werk uit te voeren: Russen, Polen en Joegoslaven. Langs de hele geplande route (nu ongeveer de E6) zijn vele tientallen krijgsgevangenkampen opgezet. De behandeling van de krijgsgevangenen was heel verschillend. Aanvankelijk afschuwelijk onder de SS, later iets beter onder de Wehrmacht. Maar de behandeling was afhankelijk van de achtergrond van de gevangenen (Polen werden redelijk behandeld, Russen en Joegoslaven kregen het heel hard te verduren) en van het karakter van de kampcommandant.

Zo waren er kampen waar geen enkele dode was gevallen en kampen waar de bevolking gedecimeerd werd. Afschuwelijk waren de verhalen van de omwonenden die wisten wat er gaande was maar nauwelijks iets konden doen. Sommige verstopten voedsel langs de marsroute naar de werkplaatsen toe en met een langzaamaan ontwikkelde gebarentaal konden ze een beetje communiceren. Maar als ze betrapt werden was het goed mis. Gevangenen werden gedood onder ogen van de burgers die wilden helpen (inclusief kinderen).

Daarna nog lang zitten praten met een jongen die mij een uitleg gegeven had over de huidige houding van de Noren in het noorden ten opzichte van de Russen. De aanvankelijke uitstekende relaties zijn door de koude oorlog behoorlijk verslechterd. De jongen had een redelijk genuanceerd beeld waarin duidelijk de manipulatie via media door het westen en het oosten naar voren kwam. Hij zou zich graag inzetten voor een betere verhouding maar wist niet precies hoe. Mooi in ieder geval om die ambitie te horen.

Naar de Lofoten

Verder gereden tot een benzinestation. Daar werd ik aangesproken door een jongen die bescheiden vroeg of hij een lift kon krijgen naar het noorden. Wat mij betreft OK. André (zo heette hij) studeerde in Trondheim waar hij aan zijn mastergraad begon a.s. september. Hij wil graag zijn technische kennis inzetten om milieuproblematieken op te lossen.

Het was een aardige jongen met veel sociale ambities. Deed veel aan hiking en nam als vrijwilliger vaak groepen mee op meerdaagse hikes door vrijwel onbegaanbare gebieden. Ook had hij vrijwillig voor twee jaar in het leger gezeten en was daar heel tevreden over. Het had hem gevormd en zijn karakter steviger gemaakt. Maar ook zijn zachte kant kreeg aandacht. Hij klaagde er over dat Noorse kinderen vrijwel geheel door moeders opgevoed worden en dat het masculine in de opvoeding door geringe aanwezigheid van de vader onderbelicht werd. Hij had een aantal workshops gevolgd om dit te veranderen en zou binnenkort met zijn eigen workshop beginnen. Kortom een aardige jongen vol idealen en ambities. Hoopgevend!!!

Voor Narvik de ferry genomen naar Lodingen op de Lofoten. Een prachtige overtocht in de vroege avond, waarvan je hier natuurlijk niet veel merkt. Het regende weliswaar fors maar ik begin die regen ook steeds meer te waarderen door de mooie panorama’s in grijstinten die er het gevolg van zijn. In Lodingen was het duidelijk dat André niet makkelijk een lift zou krijgen naar Narvik. Daarom ben ik een beetje omgereden zodat hij de nacht bij een familielid kon doorbrengen.

Een beetje omrijden in Noorwegen is niet 1 of 2 km maar betekent gelijk een omweg, in dit geval, van 45 km heen en 45 km terug. Maar goed je moet nu eenmaal zuinig zijn op de veelbelovende volgende generatie. Daarna een overnachtingsplek gevonden langs de weg nadat ik nog een eland de weg zag oversteken. De overnachtingsplaats was niet de mooiste maar had wel een mooi uizicht op de fjord. Het was inmiddels 23.00 uur. Daarna gekookt en naar bed.