Dag 26: Van Praia das Pedras Negras naar Casal de Serra

Twee prachtige kloosters

Vandaag vervolg ik de route in oostelijke richting naar Tomar. Onderweg wil ik twee belangrijke bouwwerken bekijken. in Batalha is dat het kloostercomplex van de Santa Maria da Victoria en in Tomar is dat het Castelo Templario e Convento de Cristo. Twee geweldige bezoeken. (119 km).

Vanochtend vroeg wakker geworden en bij gevolg ook vroeg op pad. Het was een prachtige overnachtingsplek zo vlak langs de kust met de hele nacht het geruis van de oceaan om je heen. Veel beter zal ik het niet krijgen.

Binnen een uurtje ben ik in Batalha. De grote parkeerplaatsen om de te bezoeken Santa Maria da Vitoria zijn vrijwel leeg en ik kan praktisch bij de ingang van het complex een gewone parkeerplek vinden.

Monasterio de Santa Maria da Vitória

 

De kerk

De kerk en het klooster zijn gebouwd naar aanleiding van het winnen van een belangrijke veldslag van het kleine Portugese leger tegen het veel grotere Castiliaanse leger. Portugal vocht voor zijn onafhankelijkheid. Tegen iedere verwachting in won het kleine leger onder leiding van Joao I. Een jaar later in 1386 werd als dank voor de bijstand door Maria een begin gemaakt met de bouw van deze kerk.

Nog niet vermoedend wat me te wachten staat, en er rekening mee houdend dat ik gisteren wel het hoogtepunt van de Portugese architectuur in de kerk in Alcobaça gezien heb, loop ik de kerk binnen. Het is alsof je een dreun in je maag krijgt en de adem je benomen wordt.

De omvang van de kerk is imponerend groot. Hij is hoog en dat wordt nog eens benadrukt door het relatief smalle middenschip. Hij heeft een eenvoudige basis van strenge gotiek. Maar de stemming in Portugal was in die tijd optimistisch en verwachtingsvol over de toekomst en dat zie je ook in de architectuur. Aan de gotiek zijn elementen van de Manuel stijl toegevoegd waardoor het bouwwerk een veel minder strenge uitdrukking kreeg. Licht, open, hoog, prachtige licht filterende glas in lood ramen. Je weet niet waar je het eerste naar moet kijken. De tranen schieten me spontaan in de ogen.

De kapel van de stichter

Ik denk dat ik wel een half uur gewoon deze kerk in mij ben gaan opnemen alvorens naar de kapel voor stichter van deze kerk te lopen: Joao I. Hier staat de sarcofaag van Joao I en zijn vrouw Filipa van Lencastre.

Ook zijn kinderen en zijn opvolgers zijn hier ondergebracht. Het zijn rijk versierde grafmonumenten maar doordat ze van één soort steen gemaakt zijn en dus de zelfde kleur hebben, geeft de kapel toch een heel evenwichtig en rustig beeld te zien.

Het klooster

Vervolgens loop ik het kloostergedeelte in dat uit twee gedeeltes bestaat. In de eerste plaats is er het klooster van Joao I. Dat klooster is in de kruisgang voorzien van prachtige gotische spitsbogen die voorzien zijn van uiterst verfijnde in steen uitgehouwen ornamenten. Perfect voorbeeld van de Manuel stijl. De pilaartjes die de kruisbogen ondersteunen zijn alle verschillend en ook heel gedetailleerd vormgegeven.

Je zou nu makkelijk kunnen denken dat het een drukte van jewelste is. Maar het knappe van deze architectuur is dat je de onderlinge verschillen heel goed ziet als je ze van nabij bekijkt maar als je op een afstand naar het geheel van het complex kijkt straalt het bouwwerk een en al eenheid uit.

Langs de kloostergang zijn diverse ruimtes te bezoeken. Indrukwekkend is de kapittelzaal die wel 19 meter lang is maar overspannen wordt door één kruisribgewelf dat geen steunpilaren nodig heeft. Het is tijdens de bouw wel twee keer ingestort. Maar ja van fouten moet je leren. Het past niet helemaal dat hier een herdenkingsplaats is voor de gevallenen in de grote oorlog (WOI). De herdenkingsplaats word dag en nacht bewaakt door twee soldaten.

Het klooster van Alfonso V

Dan kom ik in het tweede kloostergedeelte: het klooster van Alfonso V. Deze kloostergang is veel eenvoudiger en kent nauwelijks ornamenten. Bovendien was er niet veel van te zien omdat het momenteel grondig gerestaureerd wordt.

De Capelas Imperfeitas

Daarmee denk je het bezoek te kunnen voltooien maar dat is nog niet het geval want achter de kerk is vroeger begonnen met de bouw van wat nu heet de Capelas Imperfeitas (de onvoltooide kapellen). Het dak ontbreekt en nog niet alle ornamenten zijn aangebracht. Maar als je naar de toegangspoort kijkt  die stamt uit het hoogtepunt van de Manuel stijl dan wordt weer je adem afgeknepen door zoveel schoonheid en zo veel vakmanschap waarmee die gemaakt is. De bouw kon niet voltooid worden omdat het inmiddels minder goed ging met Portugal (1437) en er niet voldoende financiële middelen waren om de bouw te voltooien.

Ik loop na afloop nog een keer om de kerk en het kloostercomplex heen en verbaas me weer over de omvang en de schoonheid van het gebouw. En het moet gezegd worden: de restaurateurs hebben fantastisch werk afgeleverd.

Na bijna 4 uur stap ik weer in de camper voor de volgende etappe. Maar mijn gedachten zijn niet bij de route maar bij al hetgeen ik net gezien heb. Ik besluit dan ook om maar even een uurtje langs de kant van de weg te staan om de indrukken nog wat beter te kunnen verwerken.

Het Castelo Templario e Convento de Cristo

Ik rijd in een uurtje naar Tomar om daar het Castelo Templario en het Convento de Cristo te bezoeken. Het wordt wel wat veel religieuze architectuur voor één dag. Maar wat ben ik blij dat ik dit bezoek aan de dag heb toegevoegd.

Hier is geen sprake van de rust die de kerk in Batalha uitstraalde. Dit complex is van jongere datum en is voortdurend uitgebreid in steeds weer andere stijlen. Het is dus een wat bont geheel variërend van gotiek, tot manuel- en mudejarstijl en er is zelfs het aarzelende begin te zien van de renaissance. Vanuit sommige punten kun je zodanig fotograferen dat je meer dan 1 bouwstijl te zien krijgt.

De naam zegt het al: het is een complex van de ridderorde van de Tempeliers (toen nog geen carnavalsvereniging zoals dat nu in Maastricht is). De ridders van de Tempeliers hebben een grote rol gespeeld in de herovering van Portugal op de Moren. Als dank voor hun strijd schonk de toenmalige vorst een groot gebied aan deze ridderorde.

De Tempeliers maakten er een stevig verdedigingsbolwerk van om eventuele aanvallen af te slaan. Maar de ridderorde van de Tempeliers was wel een heel ambitieus clubje. En wat gebeurt er dan? De paus vindt dat de Tempeliers te machtig worden ten koste van hem en verbood de ridderorde. Alle bezittingen gingen over naar de Orde van Christus.

Het is door de jaren heen een groots bouwwerk geworden dat voortdurend uitgebreid werd. Zo telt het complex maar liefst 7 kruisgangen. Elk met de architectuur die gold in de tijd dat hij gebouwd werd. Ook werd er geïntegreerd. Zo werd in de nieuw te bouwen kerk de rotonda van de oude tempelierskerk opgenomen in de nieuwe kerk als altaarruimte. Het is bijna het nieuwste gedeelte van het complex en dat zie je ook: de pilaren zijn van fresco’s voorzien en aan de wanden hangen schilderijen uit de 16^e eeuw.

Fotograafje spelen

Gedurende mijn rondgang door de kerk en het klooster loopt er gelijk met mij een jongen mee. Gebruind, op flipflaps, en gekleed in een smetteloos korte witte broek en een zo mogelijk nog witter t-shirt. Niet het soort toerist dat je hier verwacht want dat zijn toch in het merendeel de grijsharigen. Wel maakt hij veel foto’s maar het gebeurt allemaal op een manier of het hem niet interesseert.

Als ik het bekende Manuel raam aan het fotograferen ben doet hij dat ook. Maar hij bekijkt met een zekere minachting zijn foto’s: niet wat hij er van verwacht had. Hij kijkt me aan en vraagt of hij mijn foto’s mag bekijken en of ik ook detailopnames heb gemaakt. Na mijn relativerende opmerking dat mijn foto’s ook zo maar wat kiekjes zijn wil hij ze toch graag zien.

En dan vraagt hij of hij die foto’s via mail toegezonden kan krijgen. Natuurlijk weiger ik dat niet en ik vraag waarom hij zo geïnteresseerd is. Hij blijkt een eerstejaars student aan de architectuurschool van Porto te zijn en hij moet een werkstuk maken over de Manuel stijl. Dan vraagt hij of ik nog wat opnames wil maken van details die hij nodig heeft. En voor ik het weet loop ik achter hem aan en maak op zijn aanwijzing tal van foto’s van details die mij niet zo belangrijk leken maar die dat wel waren volgens hem.

Zo zie je maar hoe bedrieglijk een eerste oppervlakkige indruk kan zijn.

Aan de Zezere

Na mijn toezegging dat toezending wel pas na half mei zal plaatsvinden nemen we afscheid en ik stap weer in de camper om verder te reizen. Ik ben echter moe van de vele indrukken en de emoties die die teweegbrachten bij mij. Bovendien is het al 18.30 uur geworden. Tijd om een overnachtingsplek te vinden. En wat voor plek vind ik! Nabij Casel de Serra vlak langs de Zezere rivier. Prachtig uitzicht.

Voor ik ga koken en bloggen kan ik nog ruim een uur buiten zitten met kaas en wijn en genietend van de mooie zonsondergang over deze mooie rivier. Wat een dag! Waardering: 10!