Hoogtepunt van de dag: Anders Zorn

Weer een stuk naar het zuiden gevorderd veelal via onverharde wegen. Ik kom uiteindelijk weer in de dichter bevolkte regio’s aan. Een bijzonder bezoek betrof het museum Anders Zorn in Mora. Zorn is een van de bekendste schilders van Zweden (149/8.645 km).

Op weg naar Evertsberg

Vanochtend weer relatief vroeg, rond 8.00 uur, op pad gegaan. De eerste 50 km betrof een route over onverharde wegen. Het wordt eentonig maar het was weer een schitterende omgeving. Wat ontzeggen mensen zich toch veel als ze alleen op de hoofdwegen blijven rijden. Het is weer overwegend een landschap met niet te hoge en dichte wouden met veel groei van bloeiende heide en vele soorten korstmossen.

Als ik uiteindelijk aankom wat volgens de kaart een verharde weg moet zijn, blijkt dat ook deze weg, evenals de weg waar ik gisteren over reed, flink  op de schop genomen wordt. Het lijkt wel of de hele regio opnieuw ontsloten moet worden.

De route brengt mij naar het kleine dorp Evertsberg. Ook dit dorp heeft veel last van de wegreconstructie. De kapel die ik wilde bekijken met een bekend vleugelaltaar uit 1450 is helaas gesloten.

Alvdalen met een museum dat er niet is

De volgende stop betreft Alvdalen, een iets grotere plaats. Er is een openluchtmuseum, maar daar heb ik er inmiddels al veel van gezien. Er is ook een museum dat over muziekinstrumenten door de eeuwen heen gaat. Dat wordt vermeld in het Camperboek Zweden van de ANWB. Dus ik had inmiddels gewaarschuwd moeten zijn.

Daar dus maar naar op zoek gaan. Maar niemand van de bewoners die ik er naar vraag weet van het bestaan af van dit museum. Er wordt serieus en lang nagedacht maar het antwoord is altijd dat men van het bestaan niets afweet.

Dat is gek en ik ga op internet op zoek naar dit museum. Ook daar wordt het niet vermeld maar uiteindelijk zie ik dat een vergelijkbaar museum gevestigd is in Alvdal en niet in Alvdalen. Dat museum ligt echter niet in Zweden maar in het midden van Zuid Noorwegen.

Dit riekt er toch sterk naar dat deze museumsuggestie zo maar foutief overgenomen is vanuit een andere bron. Weer een bewijs dat de auteurs bij lange na niet de plaatsen bezocht hebben waar ze zo lyrisch over schrijven.

Mora

Via een mengeling van verharde en onverharde wegen kom ik tenslotte in Mora aan. Op het eerste gezicht lijkt dit een welvarend stadje dat een meer werelds karakter heeft. Mora staat o.a. bekend om de Vasaloppet. Vasaloppet is een 90 km langlaufpercours dat jaarlijks gehouden wordt. Velen doen er aan mee en het lijkt wel een soort 11-steden tocht.

Museum Anders Zorn

NB. Bij het redigeren van de site zullen de lijsten van de schilderijen weggewerkt worden.

Maar Mora staat ook bekend als de geboorte- en sterfplaats van een van de bekendste schilders van Zweden: Anders Zorn (1860-1920). Er is daar een heel museum aan hem gewijd dat gehuisvest is in een bijgebouw bij zijn vroegere woonhuis.

Het is een uitstekend museum met een mooie collectie en een mooie vormgeving van de exposities. Overal zijn Engelstalige vertalingen van de Zweedse teksten aangebracht. Er is in de gratis app een audio-guide opgenomen die niet helemaal goed werkte maar waaraan volgens zeggen aan gewerkt wordt.

Het leven en werk van Zorn

Zorn komt uit een onbemiddeld gezin en is grotendeels door zijn grootouders opgevoed. Zijn schilderstalent werd al vroeg opgemerkt waardoor hij al op 15-jarige leeftijd kon studeren aan de kunstopleiding van Stockholm.

Zijn schilderijen zijn te kenmerken als realistisch met invloeden van het impressionisme maar de nadruk ligt op het eerste aspect. Zijn werk maakt op mij een wat academische indruk. Hij schilderde zoals hij het op de academie geleerd had en zijn hele oeuvre maakt op het eerste gezicht niet heel veel ontwikkeling door (afgezien van de overschakeling van gouache naar olieverf).

Spoedig na zijn afstuderen is hij gehuwd met Emma Lam. Anders dan Zorn kwam zij uit een gefortuneerd joods gezin dat intensief deel uitmaakte van diverse (internationale) netwerken. Dankzij die netwerken kwam Anders in heel andere kringen terecht. Hij was heel succesvol als schilder van portretten en ontleende daaraan een groot aantal opdrachten waardoor hij uiteindelijk een gefortuneerd schilder zou worden.

Het feit dat hij in overige Europese landen niet de aandacht heeft behouden die hij aanvankelijk had, spruit volgens mij voort uit het gegeven dat zijn werk verder geen verdere ontwikkeling laat zien. Gewoon meestal goede en degelijke schilderijen.

De thema’s rond welke hij schilderde zijn o.a. portretten, naaktschilderijen, schilderijen over het leven rond Mora waardoor hij ten slotte ook te kenmerken is als een documentair schilder.

Bijzonder vond ik het dat heel veel van deze schilderijen tijdens mijn reis herkenbaar terugkwamen. Dat verklaart waarschijnlijk ook de huidige belangstelling voor zijn werk: het terugverlangen naar een minder hectisch leven waarin oude zekerheden terug te vinden zijn.

Zijn bekendheid van weleer heeft hem veel tot reizen aangezet: Duitsland, Frankrijk, Spanje en meerdere keren de Verenigde Staten waar hij een geliefd portretschilder werd (o.a. 3 presidenten).

Zoals gesteld was zijn stijl wat aan de behoudende kant (vandaar waarschijnlijk zijn succes) maar er zijn ook schilderijen te zien waarbij hij uit de band schiet en een meer persoonlijke stijl probeert te ontwikkelen: een ander perspectief, een lossere toets. Wat zou er van hem geworden zijn als hij deze lijn verder voortgezet had.

Kortom een interessant schilder die volgens mij wel in de aandacht moet blijven ondanks de beperkingen. Overigens: dit is het eerste museum dat ik in de afgelopen 8 weken echt de moeite waard vond om te bezoeken.

Het toont aan dat het creatieve landschap er in Zweden verdord bij ligt: Geen echt bekende  schilders en beeldhouwers, geen echt bekende auteurs. In de filmindustrie is natuurlijk wel Bergman een eenzaam hoogtepunt.

Ik heb nog nooit zo duidelijk gevoeld dat een rijke artistieke en creatieve omgeving zo veel doet met de mensen die er hun identiteit aan ontlenen. Wat heb ik het gebrek hieraan gemist tijdens deze reis.

Vanuit Mora reis ik nog wat verder naar het zuiden naar Malung. Een doods stadje maar wel met een opticien die mijn zonnebril kan repareren. En dat is ook wat waard.

Iets voorbij Malung vind ik mijn overnachtingsplek uiteraard langs een onverharde weg.

Een soort tocht naar Chatham

Het hoofdgerecht op het menu van vandaag is een bezoek aan het Nationaal Park Fulufjallet (201/8.496 km).

Het Nationaal Park Fulufjallet

Vandaag staat voor een groot deel in het teken van een bezoek aan het Nationaal Park Fulufjallet. Het duurt ongeveer een uurtje voordat ik er aankom. Het is nog vroeg en onderweg weer enkele rendieren gezien waaronder een met een enorm gewei. Helaas kon ik niet stoppen op een relatief drukke weg.

Aangekomen bij het Nationaal Park schrik ik van de vele auto’s die geparkeerd staan. Zo veel bijeen heb ik nog niet eerder in Zweden gezien. Maar het park is groot dus het publiek verspreidt zich wel.

Ik loop eerst rechtstreeks naar dé attractie van dit park: de waterval Njupeskar. Het is de hoogste waterval van Zweden met een vrije val van 70 meter. Indrukwekkend!.

Omdat de heen wandeling goed te doen was besloot ik maar om met een omweg terug te keren. Maar naar goed Zweeds gebruik bleek deze afstand in de praktijk toch flink tegen te vallen door lengte en steilte van de paden. Gelukkig geen klimpartijen. Maar uiteindelijk gehaald. Met gemengde gevoelens: enerzijds dat het gelukt was en anderzijds dat de leeftijd toeslaat en de actieradius minder wordt.

Op weg naar Evertsberg

Rond 15.00 uur vertrek ik weer uit het park om door te rijden naar Markret en Ljordalen. De weg is doodstil en loopt door een wisselend landschap. Geen hoge dennenbossen maar laag loof- en dennenhout en (bijna) kale vlaktes.

Ik moet ook nog even over de grens van Noorwegen heen. Een beetje pesterig hebben de Noren vlak voor de grens een strook nieuw asfalt neergelegd. Maar nog geen 200 meter verderop is de weg net zo slecht als in Zweden.

Opvallend is dat soms hele stukken begroeid zijn met korstmossen: een goed teken dat het met het milieu hier wel in orde is. Dit moet wel een snoepwinkel voor rendieren zijn omdat die korstmossen een essentieel voedselbestanddeel voor hen zijn. Overigens zijn korstmossen geen planten maar schimmels.

Wegwerkzaamheden

De laatste 40 km rijd ik in de richting van Evertsberg. Aan het begin van de weg staat een bord dat er wegwerkzaamheden verricht worden. Nou dat is wel het understatement van de dag. Bij wegwerkzaamheden denken wij vaak aan stratenmakers die al dan niet gemechaniseerd klinkertjes in het zand aan het timmeren zijn over een afstand van hooguit enkele tientallen meters.

Daar lachen de Zweden om: Als je het aanpakt moet je het ook goed doen: De volledige 40 km van deze weg wordt op de schop genomen. Ik heb diepe bewondering over hoe die Zweden dit soort klussen aanpakken.

Vrijwel al het asfalt wordt weggenomen en er worden groffe en fijnere gritlagen aangebracht voordat het asfalt aan de beurt is. Bovendien worden er zeker wel 40 duikers onder de weg aangebracht waardoor er tijdelijk een omweg gebouwd moet worden. Het wisselend eenrichtingsverkeer wordt op verschillende plekken met stoplichten geregeld. Hele bermen en heuvels worden weggehaald. Het grondverzet moet zeer zwaar zijn gezien de meer dan 50 zware Volvo trucks die ik geteld heb om het werk te verrichten.

Te laat besef ik dat ik eigenlijk wat foto’s van dit titanenwerk had moeten maken. Het wordt er maar één aan het einde van het traject. En dan gaat het in dit geval om een wat miezerig grondverzetswerk.

Nog even een ketting breken

Op een gegeven moment heb ik er wel genoeg van. Ik ben nog lang niet in Evertsberg aangekomen maar het is al 17.00 uur en ik wil een overnachtingsplek zoeken.

Bij het zoeken daarnaar wil ik bij een zijweg keren zonder dat ik in de gaten heb dat deze zijweg met een ketting is afgesloten. Een knal en de ketting is gebroken. Tja, ik ben natuurlijk ook Nederlander en nazaat van Michiel de Ruyter die zo dapper de ketting bij Chatham over de Thames kapot voer.

Ik heb geen enkele schade maar het kettinkje ligt er een beetje zielig bij. Geen eigenaar te bekennen aan wie ik het kan melden. Zet het maar in de boekhouding als bedrijfsongeval.

Uiteindelijk een mooie plek gevonden nabij de gebroken ketting aan een veld met bloeiende heide en korstmos. De dag krijgt nog een mooi einde als ik via whatsapp verneem dat het bij goede vrienden na ruim een jaar pure ellende, en dan bedoel ik echt serieuze ellende, alles weer in de goede richting aan het gaan is. Kijk, dat soort berichten maakt mijn dag echt gelukkig.

Een korte route vandaag

Vandaag een wel heel korte route die grotendeels over onverharde wegen gaat maar veel tijd biedt om veel stops in te lassen. De korte route wordt verlengd door weer een stomme route-fout (189/8.295 km).

Vroeg op pad

Vandaag ben ik al heel vroeg wakker en dus al om 6.00 uur opgestaan. Geen douche maar een duik in het meertje. Luna staat verschrikt toe te kijken. Alhoewel Golden Retrievers in het algemeen gek zijn op water is zij de uitzondering die de regel bevestigt.

De matinale Zweed

Om 8.00 uur dus al op pad. Het is zaterdag dus ik verwacht op dit uur van de dag niet veel verkeer op de weg. Ik had het idee dat de Zweed niet zo matineus ingesteld was maar daar blijk ik me toch in te vergissen. Het is weekend dus vrije tijd.

Aanhangwagentjes worden weer achter auto’s gehangen, fietsen worden beklommen, bagagekoffers worden op het dag gehesen en velen zijn al op weg voor een ochtend run. Voor sommigen is dat nog niet zwaar genoeg en lopen ze dus met in beide handen een gewicht. Lang leve het weekend.

Ik ga eerst even bij de Coop boodschappen doen en als ik voor de zekerheid even de route controleer merk ik dat die helemaal niet goed is. Corrigeren dus maar dat betekent dat ik toch weer veel kilometers verkeerd gereden heb.

Het eerste doel is Hogvalen vanwege de fraaie houten huizen waarin overwegend nog steeds oudere mensen wonen. Het is weer een tip uit dat vermaledijde routeboek. Dan merk ik dat er een onverharde weg aan de andere kant van de rivier loopt. Dat zal de weg dus moeten zijn. En dat is hem ook.

Een prachtige onverharde weg

Het is een prachtige makkelijk te berijden onverharde weg. Opvallend is dat er heel veel korstmossen groeien, onmisbaar voedsel voor rendieren.

Gedurende het eerste stuk van de weg zijn er nog veel rendierverblijfplaatsen te zien ook al zijn de rendieren naar de hoger gelegen berggebieden verhuisd.

Er staan veel houten hekken op sommige stukken langs de weg om te voorkomen dat de rendieren naar een belendend terrein overlopen dat niet voor hen bestemd is. Aan de conditie van het hek te zien trekken niet alle rendieren zich hier iets van aan. Ook worden er langs de weg soms lappen (de stof niet de vertegenwoordigers van de bevolkingsgroep) opgehangen eveneens om te voorkomen dat de dieren de verkeerde route nemen.

Een bejaardenhuis maar dan anders

Daarna wordt het terrein kaler met schaarse begroeiing. Dan kom ik uit bij een groep prachtige houten huizen die nog bewoond worden. Ik neem aan dat dit de groep huizen is waar de foute reisgids verkeerd naar verwees. De bewoonsters blijken gemiddeld ruim over de 80 te zijn en zijn zeer op hun privacy gesteld want bij de inrit staat in niet mis te verstane woorden aangegeven dat dit privéterrein is.

Het zijn ongeveer 6 huizen die uit balken zijn opgebouwd. Er wordt schijnbaar alleen op hout gestookt gezien de grote voorraad maar er is ook een enkele televisieantenne waar te nemen. Ik blijf op gepaste afstand.

Klingsforsen

Vervolgens rijd ik over deze prachtige weg door richting Idre en als ik daar bijna ben kom ik aan bij Klingsforsen: een indrukwekkende stroomversnelling in een rivier.

Het is er prachtig en omdat het al weer tegen 16.00 uur loopt besluit ik om deze plek dan maar gelijk te gebruiken als overnachtingsplek. Het is wel lawaaiig maar het geluid van water is eentonig dus daar zal ik wel doorheen slapen. Luna bewijst het door gelijk diep in slaap te vallen.

Ik heb nog veel tijd om te koken en had in de Coop ingrediënten gekocht voor een Zweedse maaltijd: Korvstroganoff met Zweedse rijst. Nou klinkt stroganoff niet erg typisch Zweeds en rijst is ook het eerste graan waar je aan denkt bij Zweden maar het schijnt toch oorspronkelijk te zijn. Niet echt een gerecht waardoor je je fan van de Zweedse keuken gaat voelen. Maar dat kan natuurlijk ook aan de kok liggen.

Wat ik lees

Ik heb vanmiddag laat het boek Over het verdwijnen van rituelen van Byung-Chul Han. Niet een gezellig vakantieboek maar toch heel erg de moeite waard. En aan 116 bladzijden kun je je geen buil vallen.

Byung-Chul Han is hoogleraar aan de Universiteit voor de Kunsten in Berlijn. Hij betoogt in zijn boekje dat rituelen vorm geven aan ons leven en ons met elkaar verbinden. Maar in een wereld die draait om efficiency en individualisme, verdwijnen deze symbolische handelingen steeds meer. Dat berooft ons van stabiliteit, betekenis en gemeenschap waarin mensen zich gevangen gaan voelen in zichzelf en afgesneden voelen van iets groters.

Hij bewijst dit door aandacht te besteden aan productiedwang, authenticiteitsdwang, het gemis aan sluitingsrituelen, feest en religie, de beweging van mythe naar ‘dataïsme’ en de verleiding van porno.

Het lijken willekeurige onderwerpen maar ze worden steeds met elkaar in verband gebracht en illustreren het leger en betekenislozer worden van onze levens.

Mooi betoog ook al is hij door zijn gedrevenheid wat te veel overgeheld naar een wat gelijkhebberige stijl. Desalniettemin een mooie poging om ons leven beter te begrijpen.

De mooiste overnachtingsplek

Vandaag rijd ik het laatste stuk van de Flatruet. Daarna breng ik een paar uur door in Funasdalen. Een fantastische lunchplek bombardeer ik gelijk tot mijn overnachtingsplek 57/8.106 km).

Het laatste stuk van de Flatruet

Vanochtend eerst even grote schoonmaak gehouden en rond 9.00 uur vertrokken vanaf mijn overnachtingsplek aan de Flatruet. Ik rijd nu het tweede traject van deze route. Hij is niet zo onherbergzaam als het eerste traject van gisteren. De groene kale vlakte maakt plaats voor het lager gedeelte. Het is een terrein met schaarse begroeiing van berken. Maar allengs wordt het groener en groener en aan het einde van de Flatruet rijd ik weer door het gewone dichtbegroeide dennenwoud.

Ook hier zie ik weer op talloze plaatsen rendieren langs de weg. Ik vind het moeilijk om te bepalen welke rendieren nu ‘wild’ zijn of gedomesticeerd zijn. Die laatste groep zal vrij aanzienlijk zijn omdat in dit gebied 3 groepen/stammen van de Sami het beheer uitvoeren over de rendierkuddes.

De Sami-herder van de 21e eeuw

Het is nog slechts een klein percentage van de Sami’s die zich met dit werk bezig houden. De rest werkt in tal van andere beroepsgroepen. Ook leven ze niet meer als nomaden. Dankzij technologie hoeven ze niet meer dagelijks achter de kuddes mee te reizen. Helicopters, drones en GPS zorgen er voor dat de kuddes heel precies gevolgd kunnen worden.

Dat draagt er toe bij dat al heel veel Sami-groepen ook niet meer meereizen met de kuddes maar veel vanuit huis regelen. Daardoor bewonen ze ook vaste woonplekken. Wel van stad en dorp verwijderd en bij voorkeur in de vrije natuur en met stamgenoten maar de nieuwe rendier-herder is een totaal ander mens geworden.

Wegenonderhoud

Onderweg zie ik hoe men bezig is met het onderhoud van de toch wel druk bereden Flatruet. Gigantische voertuigen zorgen er eerst voor dat de de weg geëgaliseerd wordt, vervolgens worden automatisch de diepere kuilen opgevuld en tenslotte wordt er een nieuwe grid-laag aangebracht. En dat alles gaat met een ongelooflijk hoge snelheid. De afgelopen ochtend is op deze manier zeker een traject van ca. 5 km. verbeterd.

Funasdalen

Ik kom uiteindelijk in Funasdalen aan. Het is een groot dorp dat zich aan het ontwikkelen is tot een wintersportplaats. En dat brengt natuurlijk ook de nodige ongein met zich mee. Ik ga met een kabelbaan naar de top van een hoge heuvel om daar een wandeling te maken naar een van de Sami-communities.

Maar ook hier blijkt dat de beloftes groter zijn dan dat ze waargemaakt worden. Er staat weliswaar een Sami-tent en het terrein er om heen is ingericht om rendieren te beheren maar het belangrijkste blijkt toch wel de verkoop van drank en eenvoudige maatlijden. Dat neemt niet weg dat de wandeling de moeite waard was.

Een ambitieuze bergsportster

Als ik terugloop van de kabelbaan naar de camper kom ik een jonge vrouw/meisje tegen die met touwen en helm sjouwt. Ik vraag haar of ze aan bersport doet. Nou ja dat vindt ze nog een groot woord. Ze heeft net haar allereerste les gehad en die is goed bevallen. Ze is overigens verzot op wintersport, van jongs af aan heeft ze heel veel geskied en bergwandelingen gemaakt. Liefst doet ze dat alleen of in kleine groepen om goed de natuur op zich in te laten werken.

Ze heeft grote ambities. Ze wil ooit de hoge bergen beklimmen want hier in Noorwegen zijn ze toch niet zo erg hoog als in de Alpen en de Himalaya. Ik bevestig dat aan de ene kant maar vertel haar ook dat bergbeklimmers tegenwoordig in de rij moeten staan om de Mont Blanc en de Mount Everst te mogen beklimmen en ik toon haar een foto die ik op mijn telefoon heb opgeslagen van de wachtrij op 7.000 meter. Ze slaat haar hand voor de mond van verbazing en ontsteltenis. Echt waar?????

Ik zeg haar dat ik haar niet wil ontmoedigen maar dat ze goed moet overwegen of die hoogste berg echt het nastreven waard is. Als je zo veel van de natuur houdt doe het dan in gebieden waar de bergsport en de wintersport nog niet de vernielingen heeft aangericht zoals in de Alpen en ik vertel haar over mijn ervaringen bij bergwandelingen al weer 20 jaar geleden waar de winterse skipistes in de zomer een volledig afgeleefd natuurgebied achterlaten.

We spreken af om nog een koffie te drinken en te vertellen over onze bergwandeling-ervaringen. Ik voel me opeens heel oud worden.

Lunchplek = overnachtingsplek

Het is inmiddels middaguur geworden en ik ga op zoek naar een plek waar Luna vrijuit kan lopen en rennen. Als ik een geschikte plek gevonden heb dan kijk ik nog even op Google Maps en zie dat ik nog een paar honderd meter door kan rijden om aan te komen bij een schitterend gelegen meer.

De plek omvat een kleine natuurlijke haven voor roeiboten en er is een kleine plek om boten te water te laten. Ik ben evenwel de enige bezoeker. Zei ik eergisteren dat de overnachtingsplek toen de mooiste van de reis was. Die uitspraak moet ik inwisselen voor deze plek. Idyllisch is het juiste woord. Ik besluit dan ook gelijk om niet verder te reizen maar hier mijn overnachtingsplek vast te stellen.

Ik loop wat met Luna en speel met haar en lees nog ruim een uur. Dan is het over vier uur en dan wordt het ineens drukker. De Zweden houden, zeker op de vrijdag, al op met werken rond 16.00 uur. En hun verknochtheid aan het buitenleven leidt er toe dat meerdere mensen zich naar deze plek reppen om daar hun boot te water te laten of hun roeiboot los te koppelen en het water op te gaan al dan niet gewapend met hengels en ander vistuig.

Rond 18.00 uur zie ik ze bijna allemaal terugkeren met goed gevulde zakken en manden met verse vis. Ongetwijfeld voor de barbecue. En rond 18.30 uur is het weer volkomen stil.

Rendieren, rendieren, rendieren

Vandaag rijd ik een route van Trappnas naar Ljungdalen over een schitterende weg waar ik veel rendieren zie. Vanuit Ljungdalen draai ik naar de Flatruet. Dat is de hoogst gelegen (onverharde) weg van Zweden. Daar vind ik mijn overnachtingsplek (154/8.049 km).

Gevangen in routines

Soms raakt men zo zeer vast in zijn eigen routines, of laat ik specifieker zijn, soms raak ik zo zeer vast in mijn eigen routines dat ik er al bijna niet over denk dat zaken ook anders kunnen.

Zoals bij voorbeeld het besef dat de schone onderkleding bijna op is en dat ik dus een camping moet opzoeken om de was te doen. Daar heb ik helemaal geen zin in. Tot ik op het geniale idee kom dat ik een deel van de kleren ook kan wassen in het brandschone water van het meer waarnaast ik overnacht heb. Dat ging prima en aangemoedigd door het resultaat besluit ik ook maar even om de vuile matten van de camper te spoelen.

Echter terwijl ik bezig ben met één van de matten heb ik niet in de gaten dat de tweede mat wegdrijft. Laten gaan of niet? Mijn eer te na en ik besluit, vrezend voor zeer koud water, om de bijna verloren mat te redden. En wat blijkt? Het is heerlijk zwemwater! Dus wat een resultaat: onderkleding schoon, matten schoon, probleem van de camping opgelost en ook nog een gratis zwembad er bij.

Op weg naar de Flatruet

Ik rijd vandaag verder naar het zuiden en wil dat doen over de Flatruet. Een iconische route voor de Zweden omdat het de hoogst gelegen route is in dat land. Maar eerst moet ik over een wonderschone weg een stuk naar het westen, naar Ljungdalen. Mooi omdat het een wisselend landschap kent met aardige dorpen en zoals later blijkt met veel rendieren die tot op de weg komen.

Bij de eerste rendieren ben ik weer veel te langzaam door het instellen van de camera en het wisselen van de lenzen. Dus besluit ik om op deze route de 70-300 lens maar continu op de camera te houden. Scheelt weer een paar seconden.

Nog geen paar minuten nadat ik de telelens gekoppeld heb zie ik al het eerste rendier voor mijn auto. En wat voor een! Een albino; geheel wit en zelfs met een wit gewei. Daarna kom ik nog meer rendieren in kleine kuddes tegen. Ze volgen vaak dezelfde routine. Eerst komt het mannetjes rendier uit de bosrand tevoorschijn, staat stil en ruikt zichtbaar zijn omgeving. Na enige tijd als het veilig is komen de jonge kalveren het bos uit en tenslotte verschijnt het wijfjes rendier.

Ik kom er ook achter waar je grote kans hebt om ze te zien. De bosrand moet niet vlak langs de weg liggen, minstens 5 meter moet er open terrein zijn. Er moet wat te eten zijn zoals bosbessen. En bij voorkeur moet het bosgebied vlak bij een open vlakte liggen. Dan lukt het om ze te zien. Je kunt ze bijna niet mislopen.

De verleiding van de zijwegen

Ik ga hier en daar nog wat zijwegen in o.a. om de lunch te nemen.

Daarbij kom ik over onverharde wegen die vaak pas aangelegd zijn en nog over rul grind beschikken. Ik heb mijn les in het verleden geleerd en wil niet weer opnieuw vastzitten. Dat gebeurt dan ook niet.

Oud en nieuw

Onderweg nog benzine getankt bij een benzinestation dat nog uit de vorige eeuw stamt. Zo zie je ze niet meer tegenwoordig. Het bijzondere is dat aan de ene kant van het woonhuis deze ouderwetse benzinepomp staat maar aan de andere kant wel 50 zonnepanelen opgesteld staan. Een mooie sprong in de tijd.

Flatruet

Uiteindelijk kom ik aan in Ljungdalen. Daar begint de Flatruet. Een onverharde (maar goed berijdbare) weg die de hoogst gelegen weg in Zweden is. Daar stel je je dus heel iets van voor. Maar het blijkt dat de weg de 1000 meter niet haalt.

Toch is de weg gedurende de nacht voor een aantal maanden verboden te berijden. Aan het begin staan indrukwekkende sneeuwschuivers om de weg overdag sneeuwvrij te houden.

Het is vandaag een bewolkte dag en dat betekent dat het hogere deel van de weg in mist ondergedompeld is. Het resulteert in een nog indrukwekkender landschap dan het normaliter al is. Er staat een behoorlijke wind en het landschap bestaat uit een kaal veenachtig gebied dat voor grote delen onder water staat. Het is indrukwekkend en vooral imponerend.

Ik besluit op deze eenzame weg mijn overnachtingsplek te vinden. En dat lukt. Ik heb ondanks de kou (15C) nog een tijd buiten gezeten om het door de wolken steeds weer veranderend landschap in me op te nemen: unieke ervaring.